طرح مرمت و باززنده سازی کاروانسرای لاسجرد

کاروانسراها به عنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی ، بیانگر ایده های ارزنده هنر سازمان دهی فضا در فرم تاریخی خویش است. این بناهای عام المنفعه که در کنار آب انبارها، یخچال ها ، چاپارخانه ها، میل های راهنما و پل ها مهمترین عناصر کالبدی راه به شمار می رفته اند، مجموعه ای از فضاهای متنوعی است که با درک نیازهای کاروان های تجارتی- زیارتی و ضرورت های کارکردی شکل گرفته اند. بررسی نمونه های به جا مانده از دوره صفوی موید این نکته است که در این دوره کاروانسراها با طی فرآیند تکاملی، موقعیت ممتاز خود را بازیافته اند، بگونه ای که کاروانسراهای این دوره از نقطه نظر اندام های فضایی و موقعیت استقرار، تکامل یافته ترین فرم معماری این گونه محسوب می گردند. موقعیت حجره ها، شترخان ها و نحوه چیدمان عناصر کالبدی در استقرار اندام های فضایی و راه حل های ابتکاری در جدایی عرصه های عمومی و خصوصی و نیز جدایی انسان از احشام از جمله این موارد است. کاروانسرای لاسجرد که در 36 کیلومتری سمنان در روستایی به همین نام قرار گرفته، یکی از کاروانسراهایی است که در دوره صفویه، در زنجیره مراکز خدماتی و اسکان مسیر زیارتی خراسان در امتداد جاده ابریشم احداث شده است. موقعیت ویژه کاروانسرا در کنار قلعه ساسانی لاسجرد (بلاشگرد) به عنوان سرحد غربی ایالت قومس و نیز ویژگی های ارزنده معماری آن، مهمترین دلایل انتخاب موضوع پروژه بوده است. به همین سبب با اذعان به ویژگی های ارزنده کاروانسرای لاسجرد و با توجه به آسیب دیدگی عناصر فضایی، کالبدی و منظری بنا این پروژه تحقیقی، ضمن تحلیل الگوهای تاریخی کاروانسراهای ایران و بررسی کالبدی الگوهای صفوی ، به بررسی کالبد تاریخی کاروانسرای لاسجرد و آسیب شناسی مجموعه پرداخته و راهکارهای باززنده سازی و حفاظت جامع از آن را مورد بررسی قرار می دهد. به همین منظور با استناد به مبانی نظری مورد تائید جوامع حفاظتی و اسناد فرادست، طرح پیشنهادی باززنده سازی کاروانسرای تاریخی با رویکرد "مرکز تحقیقات بوم شناسی" تدوین شده است.